Auteur: Elle van den Bogaart
Jaar van uitgave: 2015
Titel: Lijfstraf
Plaats van uitgave: Haarlem
Uitgeverij: Uitgeverij Holland
Samenvatting
Lijfstraf gaat over Bowie, Fleur en Rem die
bij elkaar in de klas zitten op de middelbare school. Fleur heeft verkering
gehad met Rem maar is nu goed bevriend met Bowie. Rem accepteert dat niet en
pest Bowie door hem uit te maken voor ‘homo’. Zelf weet Bowie nog niet zeker of
hij ook daadwerkelijk op jongens valt want hij krijgt een warm gevoel van
binnen wanneer Fleur hem aanraakt. Bowie vraagt zich af of hij verliefd is op haar.
Dan ontmoet hij Biko, een jongen uit Amsterdam die hem uitnodigt om bij hem
langs te komen. Bowie krijgt een gevoel wat hij nog nooit heeft meegemaakt. Hij
staat in vuur en vlam. Ondertussen is Fleur zo boos op Rem om wat hij Bowie
aandoet, dat ze een plan bedenkt om hem te straffen. Dit gaat ze uitvoeren
tijdens de meerdaagse schoolreis in Amsterdam.
Persoonlijk
waardeoordeel
Lijfstraf is een boek geschikt voor lezers van
12 tot 18 jaar. De titel en de sobere kaft met daarop een arm waar een hart in
gekrast/gesneden is, doen vermoeden dat het een spannend boek is. 
Omslagontwerp: Nanja Toebak (2015). Lijfstraf. Geraadpleegd op 17-10-2017, van http://www.ellevandenbogaart.nl/pages/boeken.php
Jongeren in deze doelgroep zijn vaak op zoek
naar hun eigen identiteit (Van Coillie, 2007). Bowie, één van de hoofdpersonen
in het boek, is in het verhaal ook op zoek naar zijn eigen identiteit. ‘Waarom denken ze dat zo zeker te weten?
Zijn het mijn kleren? Loop ik als een homo? Is het mijn stem? En wat nou als
het echt zo is?’ (Lijfstraf, p. 18). Hij wordt door een aantal klasgenoten
uitgemaakt voor ‘homo’. Zelf twijfelt hij soms ook aan zijn geaardheid maar hij
krijgt ook warme gevoelens van zijn beste vriendin Fleur. Als hij Biko ontmoet,
weet hij zeker dat hij op jongens valt.
Omdat deze zoektocht naar zichzelf voor veel
jongeren op deze leeftijd voor herkenning zal zorgen, is het niet vreemd dat
dit een populair jeugdboek is. Het boek was tevens genomineerd door de Jonge Jury
2016.
Net
als in de realiteit spelen vrienden en vriendinnen in dit boek een belangrijke
rol bij de zoektocht naar een eigen identiteit (van Coillie, 2007). Zo is Bowie
bevriend met Fleur maar twijfelen ze allebei meerdere keren of hun vriendschap
niet meer is dan alleen een vriendschap. Daarnaast werkt de vriendschap tussen
Bowie en Fleur tegen hen omdat Rem dit niet accepteert. Ook is het duidelijk
dat de vrienden van Rem zijn meelopers zijn.
Het boek leest makkelijk en vlot door een
beeldende manier van schrijven. ‘Ze pakt
zijn pols beet en drukt de punt van de naald in zijn vel. Onder haar hand voelt
ze het machientje zijn werk doen. Het bloedt een beetje, maar hij geeft geen
kik.’ (Lijfstraf, p. 116). Door dit beeldende taalgebruik, zie je de
gebeurtenissen voor je gebeuren.
Aangezien er constant wordt afgewisseld tussen
Bowie en Fleur als ik-persoon, is het prettig dat de naam van degene die in de
bepaalde passage de ik-persoon voorstelt, bovenaan de eerste pagina van de
passage staat. Het einde van het verhaal vind ik persoonlijk wat minder. Ik had graag willen weten hoe het verder was verlopen tussen Bowie en Biko. Het boek eindigt enigszins abrupt.
Bronnen
Bogaart, E. van den. (2015). Lijfstraf. Haarlem: Uitgeverij HollandCoillie, J. van. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leidschendam: Uitgeverij Biblion.
Stienen, M. (2013-2014). Reader Poëzieanalyse en didactiek. Readernummer 148. HAN-ILS Nijmegen.
Reactie op recensie van Martine Jeuken- Lijfstraf
BeantwoordenVerwijderenDoor middel van deze reactie wil ik ingaan op de passages waarin Martine schrijft over de zoektocht die jongeren vaak hebben naar hun eigen identiteit. Zoals ze aangeeft beschrijft Van Collie (2007) dat de zoektocht naar een identiteit de belangstelling verklaart van jeugdige lezers voor boeken waarin de jonge hoofdfiguur een ‘typische’ adolescent is. Martine geeft aan dat dit boek voor veel jongeren op deze leeftijd voor herkenning zal zorgen doordat Bowie, één van de hoofdpersonen, ook duidelijk op zoek is naar zijn eigen identiteit. Het is volgens Martine dan ook niet raar dat het een populair jeugdboek is. Ik wil graag op deze passages reageren aangezien het aspect ‘de zoektocht naar de eigen identiteit’ naar mijn mening een grote rol speelt in het boek.
Ik deel de mening van Martine dat Bowie in het boek duidelijk op zoek is naar zijn eigen identiteit. Uit diverse passages blijkt dat hij twijfelt over zijn geaardheid. De twijfels worden erger wanneer Fleur, een goede vriendin, aangeeft dat ze Bowie leuk vindt. “Ben ik een slecht mens als ik op jongens val? Moet ik me daarvoor iedere dag laten vernederen? Ik weet het niet eens voor honderd procent zeker. Waarom vond ik die kus van Fleur anders fijn? Waarom voel ik me zo goed bij haar? En hoe weet ik of het echt fijn is om met een jongen te zoenen? Ik denk het wel. In mijn dromen geeft het me in ieder geval een goed gevoel. Maar het is een droom.” (Bogaart, 2015, P. 52). Een mooi fragment vond ik het moment waarop Bowie met veel moeite Fleur vertelt dat hij steeds aan een andere jongen denkt. Uit dit moment komt goed naar voren dat hij zowel worstelt mijn zijn eigen gevoelens maar ook met de vriendschap met Fleur die hij niet op het spel wil zetten. “Ze kijkt hem serieus aan. ‘Ik wil echt veel liever bij jou zijn.’ Hij voelt zich ongemakkelijk. ‘Ik ben ook graag bij jou, maar…’ Haar ogen smeken hem geen vervelende dingen te zeggen. ‘Ik vond het fijn gisteravond, maar het voelt ook niet helemaal eerlijk. Of, nou ja, ik weet niet of ik het had moeten doen. Omdat ik… ook steeds, nou ja vaak, ook aan iemand anders moet denken.’ (Bogaart, 2015, P. 77). Martine stelt dan ook terecht dat net als in de realiteit vrienden en vriendinnen in dit boek een belangrijke rol spelen bij de zoektocht naar een eigen identiteit.
De zoektocht wordt daarnaast niet makkelijker als een aantal klasgenoten het leven van Bowie zuur maken. Zo weet klasgenoot Rem zeker dat Bowie homo is en dat is voor hem blijkbaar een goede reden om Bowie te pesten. Ook wordt de situatie voor Bowie nog moeilijker wanneer zijn vader problemen lijkt te hebben met homo’s. “Misschien is het een opwelling en is het niet zo slim om aan die gevoelens toe te geven. Het zal je ongelukkig maken.” (Bogaart, 2015, P. 65). De gebeurtenissen met klasgenoot Rem en de vader van Bowie lieten mij nadenken en maakten mij enigszins boos. Ik weet dat het ‘maar’ een boek is, maar ik vind het frustrerend om te weten dat er buiten dit boek nog steeds mensen zijn die daadwerkelijk zoals Rem en de vader van Bowie denken. Ik vind de boodschap van het boek dan ook mooi: je mag zijn wie je wilt zijn en dat is goed.
Gekeken naar de doelgroep sluit ik me aan bij Martine dat het boek geschikt is voor lezers van 12 tot 18 jaar. Wel denk ik dat meer ervaren lezers het boek te makkelijk zullen vinden door de eenvoudige schrijfstijl en de simpele verhaallijnen. Maar goed, zoals ik aangaf is de boodschap van het boek zeker de moeite waard. Het boek doet naar mijn mening vooral een beroep op de emotieve en zingevende functie door de twijfels van Bowie over zijn geaardheid en de reacties van andere personen over die geaardheid. Wat betreft genre zou ik boek plaatsen bij psychologische verhalen of liefdesverhalen.
Bogaart, E. van. den. (2015). Lijfstraf. Haarlem: Uitgeverij Holland.
Collie, J.V. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven: Davidfonds Uitgeverij.