Jaar van uitgave: 2015
Titel: Je bent er geweest
Plaats van uitgave: Proost, België
Uitgever: Levendig Uitgever
Samenvatting
Kinderen overal ter wereld zijn in oorlogssituaties en bezette gebieden vaak de dupe van macht en machteloosheid van volwassenen, iets wat zich uitdrukt in geweld. Arie de Bruin en Len Munnik geven op eigen wijze uiting aan hun verzet tegen deze schendingen van de rechten van de mens en in het bijzonder de rechten van het kind. Zij zijn op bezoek geweest in Israël en Palestina. En wat zij zagen en hoorden laat hen niet meer los … (Bruin, de, A. 2015).
'Een kind dat geslagen wordt, leert slaan; een kind dat gerespecteerd wordt, leert respect.'
- Janusz Korczak.
Thematiek
De poëziebundel Je bent er geweest bestaat uit gedichten geschreven door
Arie de Bruin met illustraties van Len Munnik. Beiden hebben zich laten inspireren door het gedachtegoed van Janusz Korczak. Korczak (1878 - 1942) was een Joods-Poolse kinderarts, directeur van een weeshuis in Polen en één van de grootste pedagogen uit de 20e eeuw. Hij wordt gezien als de grondlegger van de Rechten van het Kind. In dit Palestijns kinderrechtenboekje vragen zij aandacht voor de misstanden en wrede omgeving waarin Palestijnse kinderen opgroeien. (Bruin, de, A. 2015). Het boekje bestaat uit 24 gedichten. Al deze gedichten zijn een uiting van hun verzet tegen de schendingen van de rechten van de Palestijnse kinderen.
De doelgroep
De poeziëbundel is geschreven voor kinderen in de leeftijd van 12 tot 16 jaar.
Naar mijn mening is de materie toch te zwaar voor deze leeftijdcategorie.
In één dag stofnd hij daar
greep haar bij de keel
wurgde haar hart
haar kind
haar man
driekwart
(Bruin, de, A. 2015)
Hoewel het een dun boekje is, met relatief korte gedichten, neemt dit niet weg dat het complexe poëzie betreft. De gedichten zijn prachtige maar toch ben ik bang dat het onderwerp voor veel kinderen te ver van hen afstaat. Na het lezen van meerdere gedichten zou het onderwerp minder indruk kunnen maken. Wel denk ik dat een enkel gedicht kan leiden tot interessante gesprekken.
Aangrijpend
De gedichten laten de lezer nadenken over mistoestanden in het Midden Oosten.
Ze vertellen aangrijpende en tragische gebeurtenissen uit de levens van Palestijnse kinderen. Dit zorgt ervoor dat de korte gedichten je bij blijven (Collie, 2007).
Je bent er geweest kan met name worden gebruikt als aanleiding voor een gesprek over de problematiek in Israël-Palestina en elders in de wereld.
Bruin , A. de en Munnik, L. (2015), Je bent er geweest. Levendig Uitgever.
Coillie, J. van (2007), Leesbeesten en boekenfeesten. Leidschendam, Biblion.
Dankjewel Merel. Ik ga de bundel een keer lezen en kijken of hij te gebruiken is ook bij burgerschapsvorming en Beelden Vorming CKV. Het lijkt me ook een mooie ingang om het thema democratie, kinderrechten en migratie te bespreken en daar ook eigen beeldende werkvormen bij te bedenken. Cobinatie talig en niet-talig.
BeantwoordenVerwijderenReactie op de recensie ‘Je bent er geweest’ van Merel Nijenhuis door Tom Hanekamp.
BeantwoordenVerwijderenMerel schrijft in haar recensie ‘Je bent er geweest’ (2015) dat het een dun gedichtenbundeltje is met korte gedichten. Echter behandelt het complexe poëzie. Met dit punt ben ik het zeker eens. In het gedichtenbundel wordt een onderwerp behandeld wat erg aangrijpend is.
Ook geeft Merel Nijenhuis aan dat je dit gedichtenbundel goed kan gebruiken om de problematiek in het Midden-Oosten bespreekbaar te maken. Een gedicht waar dat goed mee kan, is het gedicht ‘Spelen’. “Kinderen spelen en rennen rond, in die knotsgekke stad, op heilige grond, kinderen spelen om kind te zijn, zij zoeken het leven, vol eeuwige gein, kinderen spelen op iedere grens, kinderen spelen, zij blijven mens, kinderen spelen op zoek naar zichzelf, je bent nog geen man, je bent pas elf, kinderen spelen achter de muur, tekenen vogels met zelfbestuur, kinderen spelen hun eigen droom, vergeten voor reven hun checkpointsyndroom.” (Bruin, 2015, p. 5). Dit gedicht beschrijft een bekend probleem zonder precies te noemen waar het zich afspeelt.
Iets dat niet wordt genoemd door Merel Nijenhuis is dat er prachtige illustraties zijn toegevoegd aan het boek. Deze illustraties geven toch een extra dimensie aan de gedichten. Persoonlijk vind ik dit erg fijn. Het volgende gedicht Krom heeft zo’n mooie illustratie: ‘Wat recht is, maken we krom, de muur loopt daarom achterom, dwars door jouw tuin, dwars door jouw thuis, dwars door jouw land, door jouw verstand, dwars door jouw grond, dwars door het goddelijk verbond, wat ooit aan Abraham is gezegd, wie maakt dat nu weer recht?’ (Bruin, 2015, p. 20). Bij dit gedicht is een illustratie toegevoegd van een doolhof waar een tank dwars overheen rijdt. De muren van het doolhof stellen de kronkels in het hart voor. De tank waarschijnlijk degene die alles wat krom is weer recht denkt te kunnen maken.
Merel Nijenhuis geeft aan dat de doelgroep van 12 tot 16 jaar is. Zij denkt wel dat de materie wat zwaar is voor de doelgroep. Ik denk juist dat een gedichtenbundel als dit goed bruikbaar is in de lessen. Niet alleen bij Nederlands, maar ook bij andere vakken. De doelgroep kan volgens mij ook wel verder worden uitgebreid naar volwassenen. Vooral bij dit onderwerp kunnen bepaalde gedichten je aan het denken zetten over normen en waarden (Van Coillie, 2007, p. 323).
Bepaalde gedichten kunnen op meerdere manieren worden geïnterpreteerd. Hierdoor zou je kunnen zeggen dat het om literatuur gaat. Sommige gedichten zijn wat saai geschreven, maar er zitten zeker gedichten tussen met structuur. Een gedicht dat je laat dat nadenken is bijvoorbeeld: ‘Een ander soort. Zij zijn een ander soort, zij worden niet gehoord, hun olijfbomen gekapt, hun land ingepikt, hun rechten vertrapt, steeds verder verstrikt, zij zijn een ander soort, zij worden niet gehoord, er moet een muur omheen, zij moeten door een poort, fouilleren één voor één, en langzaam overboord, zij zijn een anders soort, zij worden niet gehoord, zij komen niet van ver, zij zijn hier niet te gas, zij wonen hier van oudsher, machteloos verrast.’ (Bruin, 2015, p. 30).
Van Coillie (2007) geeft aan dat gedichten verschillende functies hebben. Zoals al eerder beschreven kan dit gedichtenbundel gebruikt worden bij bepaalde thema’s. Dit zet leerlingen aan het nadenken over normen en waarden, maar ook over hun eigen identiteit. Zingevende en emotivistische functies sluiten goed aan bij dit gedichtenbundel.
Bibliografie
Bruin, A. d. (2015). Je bent er geweest. Proost, België: Levendig Uitgever.
Van Coillie, J. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leidschendam: Bibilion.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
VerwijderenReactie op de recensie ‘Je bent er geweest’ van Merel Nijenhuis door Ilse van Gasteren.
BeantwoordenVerwijderenIn de recensie ‘Je bent er geweest’ (2015) geschreven door Merel Nijenhuis schrijft zij dit gedichtenbundel een dunne bundel is met korte, complexe poëzie. Ik ben het zeker met haar eens, omdat het onderwerp van het gedichtenbundel als heftig kan worden beoordeeld.
Merel schrijft daarnaast ook in haar recensie dat de gedichtenbundel goed bruikbaar is om de situatie in het Midden-Oosten bespreekbaar te maken in de klas. Ik sluit mij hier volledig bij aan. Juist omdat de gedichten kort zijn en waarin kinderen een hoofdrol spelen. Ook staan er mooie illustraties in het gedichtenbundel, waardoor de leerlingen een beeld krijgen bij de betekenis van het gedicht. Ik vind het gedicht ‘Toekomst’ erg bruikbaar in de les. Dit gedicht vergelijkt de situatie die er daar is, met de situatie waar onze kinderen in zitten. Het laat heel goed zien dat de kinderen hier het nog niet zo slecht hebben. ‘’ Je zit op school, doet vreselijk je best en het gaat goed, je hebt succes, ontwikkel jezelf, je leert voor je land, je leert voor woestijn, voor steen en voor zand, je zit op school, jouw leven lacht, je hoopt op straks, jouw toekomst wacht, achter de muur, waar moet je heen, je hoopt op een baan, maar hier is er niet één.’ (De Bruin, 2015, p. 16).
Zoals ik al hierboven hebt benoemd, wordt er door De Bruin (2015) in de gedichtenbundel gebruik gemaakt van illustraties. Dit werd door Merel niet in haar reactie benoemd. Echter denk ik dat het gebruik maken van illustraties voor kinderen juist van belang is om een beeld of gevoel bij een bepaald gedicht te krijgen. In het gedicht ‘Joesoef en Mirjam’ wordt gebruik gemaakt van zo’n illustratie: ‘Joesoef houdt van Mirjam, schande, schande, schande, dwars door dikke muren, tussen betonnen wanden, Joesoef houdt van Mirjam, schande, schande, schande, dwars door dwaze muren, kussen liefdesbanden, Joesoef houdt van Mirjam en zij houdt ook van hem, dwars door alle schande, volgen zij hun stem, Joesoef houdt van Mirjam, schande, schande, schande, zij breken alle muren af en laten liefde branden.’ (De Bruin, 2015, p. 5). Bij dit gedicht is er een illustratie van een jongen en een meisje getekend, die beide aan één kant van een dikke, betonnen muur staan. Onder die muur is een groot rood hart getekend. Dit plaatje ondersteund het gedicht dus super goed.
Merel Nijenhuis geeft aan dat de doelgroep van 12 tot 16 jaar is. Echter, vindt zij dat de gedichtenbundel niet past bij deze doelgroep. Ze vindt het te zwaar voor deze groep. Ik denk juist dat een gedichtenbundel als dit goed bruikbaar is in de lessen. Niet alleen bij Nederlands, maar ook bij andere vakken.
Van Coillie (2007) geeft aan dat gedichten verschillende functies hebben. Zoals al eerder beschreven kan dit gedichtenbundel gebruikt worden bij bepaalde thema’s. Dit zet leerlingen aan het nadenken over normen en waarden, maar ook over hun eigen identiteit. Zingevende en emotivistische functies sluiten goed aan bij dit gedichtenbundel.
Bibliografie
Bruin, A. d. (2015). Je bent er geweest. Proost, België: Levendig Uitgever.
Van Coillie, J. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leidschendam: Bibilion.
Reactie op de recensie ‘Je bent er geweest’ van Merel Nijenhuis door Femke van Looijen.
BeantwoordenVerwijderenMerel Nijenhuis schrijft in haar recensie ‘Je bent er geweest’ (2005) dat de poëziebundel is geschreven voor kinderen in de leeftijd van 12 tot 16 jaar, maar dat ze vindt dat het zware materie is voor deze leeftijdcategorie. Mijn mening is dat ik de meeste gedichten goed vind passen bij de leeftijd 12 tot 16 jaar. De gedichten geven inzicht in de situatie die zich afspeelt in Israël en Palestina. Kinderen van deze leeftijd mogen best weten wat zich in die landen afspeelt. De gedichten geven de kinderen daar een beeld van. Ik ben van mening dat kinderen de gedichten kunnen begrijpen. Neem als voorbeeld de laatste strofe uit het gedicht ‘Toekomst’:
Achter de muur
Waar moet je heen
Je hoopt op een baan
Maar hier is er niet één.
(Bruin, de, A. 2015)
Misschien vinden ze de onderliggende gedachte wat moeilijk, maar hierover kun je met de leerlingen in gesprek gaan. De schrijvens halen onopvallende details naar de voorgrond. Ze kijken op een bijzondere manier naar de werkelijkheid (Van Coillie, 2007, p. 321).
Verder kun je deze gedichten niet alleen in zetten bij de lessen Nederlands, maar zijn deze ook goed in te zetten bij andere vakken.
Vervolgens schrijft Merel Nijenhuis in haar recensie dat het korte gedichten zijn die bij je blijven. Hier ben ik het mee eens. De gedichten spreken allemaal voor zichzelf en hebben allemaal een bepaalde lading. Elk gedicht vertelt een detail over het vervelende leven in het Midden Oosten. Bondigheid behoort zonder twijfel tot het wezen van de poëzie. Poëzie is uitgepuurde taal. Dichters roepen veel op met weinig woorden (Van Coillie, 2007, p. 323). Dit is precies wat in deze gedichtenbundel ook gebeurt. Er is veel emotie in een klein gedicht. Als lezer kun je een beeld maken bij het gedicht en bij de emotie van het kind dat deze ellende meemaakt.
In de recensie van Merel Nijenhuis mis ik de rol van de illustraties. De Bruin (2005) maakt veel gebruik van illustraties. Deze illustraties geven de kinderen een beeld bij het gedicht en spelen dus een grote rol. Het zijn getekende illustraties en dat maakt dat de tekeningen heel erg goed overkomen. De woorden in het gedicht zijn goed geïllustreerd. Met de leerlingen kun je dus al snel de koppeling maken tussen het gedicht en de tekening.
Van Coillie (2007) schrijft dat gedichten verschillende manieren hebben van functioneren. In deze bundel staan gevoelsgeladen gedichten die de lezer confronteren met het diepste. Ook leert de schrijver van het gedichtenbundel de lezer met andere ogen kijken naar de werkelijkheid, normen en waarden en mistoestanden aanklagen. Deze gedichtenbundel sluit goed aan bij de zingevende en emotivistische functies.
Bruin, A. d. (2015). Je bent er geweest. Proost, België: Levendig Uitgever.
Van Coillie, J. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leidschendam: Bibilion.