Recensie ‘’Kappen!’’               door Lidy Toelen

Auteur:                                Carry Slee
Jaar van uitgave:                  2010 (eerste druk 1999)
Titel:                                    Kappen!
Plaats van uitgave:                Amsterdam
Uitgeverij:                            FMB Uitgevers

Samenvatting
Sander was altijd samen met zijn vrienden Chris en Maarten, maar sinds Sander op een andere school zit, vind hij dat zijn vrienden veranderd zijn. Maarten en Chris gaan veel om met Emiel en zijn vrienden vinden dat Sander Emiel een keer moet ontmoeten. Emiel heeft een verkeerde invloed op Sanders vrienden. Omdat Sander verliefd is geworden op een meisje uit zijn klas, heeft hij afleiding gevonden en hoeft hij zijn vrienden niet zoveel meer te zien. Als Sander door Maarten, Chris en Emiel in een verkeerde en vooral vervelende situatie terechtkomt, moet hij door leugens zien te overleven. Lukt dat Sander wel?

Realistisch?
Ja, het boek zou zo een waargebeurd verhaal kunnen zijn. De situaties de geschetst worden rondom Sander, met zijn verliefdheid voor Indra en de nieuwe vrienden van zijn vrienden Maarten en Sander, zal voor veel jongeren bekend voorkomen. Zo heftig agressief en dreigend zoals Emiel is misschien niet, maar wel dat vrienden uit elkaar groeien op het moment dat ze naar een andere school gaan en dus andere jongeren van hun leeftijd leren kennen. ‘’Ik vind het echt niet kunnen wat Emiel deed,’ zegt Sander. ‘Overdrijf niet zo,’ zegt Maarten. ‘Als je jou hoort, lijkt het wel of Emiel een crimineel is.’ ‘Het zit er anders behoorlijk dichtbij,’ zegt Sander. Maarten lacht Sander midden in zijn gezicht uit.’’ (Kappen!, p. 103). Bij dit gedeelte van het boek wordt steeds meer duidelijk dat Sander een andere mening en kijk op de wereld heeft dan Chris en Maarten. Wat Emiel allemaal uithaalt, lijken Maarten en Chris stoer te vinden, terwijl Sander het niet normaal vindt wat Emiel allemaal doet. Door meerdere van deze situaties is de vriendschap tussen Maarten, Chris en Sander stukgelopen. Sander vindt dat in het begin heel erg lastig en probeert het nog goed te maken, maar naar verloop van tijd hij het wel prima zonder Maarten en Chris in zijn leven.
‘’Met Sander Koper.’ Sanders stem klinkt geïrriteerd. Maar zodra hij de naam aan de andere kant van de lijn hoort, begint hij te stralen. ‘Hoi Indra! Je was er vandaag niet.’ ‘Nee.’ Indra’s stem klinkt zwak. ‘Ik heb de hele dag koorts en het wil maar niet overgaan. Ik mag vanavond niet weg. Ik hoop dat je niet boos bent, ik had er juist heel veel zin in.’’ (Kappen!, p. 115). De relatie tussen Sander en Indra is wat moeilijk op gang gekomen omdat Indra de ziekte van Pfeiffer heeft. Door de gebeurtenissen met Emiel, Maarten, Chris en Sander kan Sander niet eerlijk zijn tegen Indra. Indra heeft voor Sander gelogen, maar ze weet niet hoe het verhaal echt in elkaar steekt.

Normen en waarden
In het verhaal wordt duidelijk dat de normen en waarden van Sander, Maarten en Chris uiteen zijn gelopen in de loop dat ze ouder zijn geworden en naar andere scholen zijn gegaan. Vroeger waren ze vrienden door dik en dun en deelden ze dezelfde gedachten, nu Chris en Maarten Emiel hebben leren kennen, lijken ze het stoere gedrag van Emiel wel te kunnen waarderen en lijken ze het een kick te vinden om vervelende dingen samen met hem uit te halen. ‘’Ik ben even in gesprek met deze dame.’ Halfdronken gaat hij voor het meisje staan. ‘Wat had jij?’ En hij geeft haar een duw. ‘Blijf van mijn zus af,’ zegt de jongen in de rolstoel. ‘Heb ik jou iets gevraagd? Jij moet je grote bek houden. Hup, lopen jij met je lamme poten.’ En Emiel trapt tegen de rolstoel. Sander ziet tot zijn schrik dat de rolstoel omvalt.’’ (Kappen!, p. 117-118). In deze situatie komt Sander voor het eerst echt in de problemen, terwijl hij daar eigenlijk helemaal niet bij wilde zijn. Sander wilde jongen helpen, maar hij wordt meegetrokken door Emiel. Hierdoor kan Sander de jongen niet helpen, terwijl hij dat eigenlijk wel wil. Later in het verhaal komt er nog een zelfde soort situatie voor, maar dan durft Sander wel voor het slachtoffer op te komen. Helaas wordt hij daardoor zelf slachtoffer van Emiel…

Leerpunten
Ik denk dat dit boek een goed boek is om lering uit te trekken voor jongeren. Dit boek laat zien dat stoerdoenerij niet altijd goed uit kan pakken en dat als je met de verkeerde mensen omgaat, je zelf in de problemen kunt komen waar je liever niet mee wilt zitten. Dit boek beschrijft situaties die voor jongeren heel realistisch zijn en waardoor jongeren zich goed in het boek kunnen inleven. Er wordt veel vanuit het oogpunt van Sander geschreven en zijn gevoelens worden duidelijk beschreven. Hierdoor wordt het jezelf inleven in Sander wel gemakkelijk gemaakt. ‘’Sander ligt alweer een week in het ziekenhuis. Gelukkig gaat het een stuk beter met hem. Helemaal sinds hij weet dat zijn ouders niet kwaad op hem zijn. Ze geloofden hem toen hij vertelde hoe het was gegaan. Hij kon wel merken dat het hun verdriet deed dat hij hen niet in vertrouwen had genomen. Achteraf vindt Sander dat zelf ook dom. Maar daar kan hij nu niks meer aan veranderen.’’ (Kappen!, p. 235). Achteraf is het natuurlijk altijd gemakkelijk oordelen over een situatie, maar ik denk dat veel jongeren in dubio kunnen zitten tussen eerlijk zijn of iets verzwijgen. Het is aan de ene kant stoer om met je vrienden mee te kunnen doen, maar ben van mening dat je dan altijd met een schuldgevoel blijft rondlopen en dat je nooit voor eeuwig kunt blijven liegen of verzwijgen. Coillie (2007), schrijft hierover het volgende: boeken over problemen met verreikende morele implicaties als incest of zelfdoding, of over abstracte thema’s als schuld of geloofstwijfel, bij zulke boeken worden de lezers geconfronteerd met de grenzen van het menselijke bestaan.

Slee, C. (2010). Kappen!. Amsterdam: FMB Uitgevers.