Recensie Hommeles_Sally Slee, C. Paniek

Recensie door Sally Hommeles - september 2017.

Gelezen boek: Slee, C. (2007) druk 1. Paniek. Amsterdam: Prometheus Lucifer. 

Samenvatting
Het boek heeft twee grote verhaallijnen, waarvan bij één een meisje wordt lastiggevallen door de zoon van haar moeders nieuwe vriend. Ze voelt zich hierdoor onveilig in haar nieuwe huis, maar wil het niet vertellen omdat ze het geluk van haar moeder niet in de weg wil zitten. Verder is ze verliefd op een andere jongen, en hij ook op haar. Ze weten het alleen niet van elkaar.

De andere verhaallijn gaat over twee vrienden waarvan één later homo blijkt te zijn. Hij wordt hiermee gepest en dit loopt erg uit de hand.

Persoonlijk waardeoordeel

Voor alle personages die voorkomen in het verhaal geldt dat zij realistisch zijn weergegeven en geloofwaardig overkomen. Net als de situaties/gebeurtenissen die zijn beschreven. Enkele voorbeelden hiervan zijn dat namen van dorpen, steden, straten en gebouwen daadwerkelijk bestaan. Het verhaal speelt zich af in Nederland waardoor ik goed kan beoordelen of de gebeurtenissen, de achtergronden van de personages, de ruimtes waar het zich afspeelt en de gevolgen van de gebeurtenissen realistisch zouden kunnen zijn. De gang van zaken binnen het gezin en op school is zoals we die inderdaad kennen in Nederland. 
Doordat het verhaal zich afspeelt in het ‘nu’ en ik werkzaam ben met dezelfde doelgroep en dat ik nog niet zo lang geleden dezelfde leeftijd had als de personages zijn de situaties en de gevolgen voor mij herkenbaar en kan ik me goed inleven.

Wat betreft structuur is het verhaal samenhangend. Het verhaal bestaat uit twee verhaallijnen, die qua spanning vaak om en om lopen. Dit is qua schrijfwijze en schrijfstijl knap gedaan, de spanningen gaan op en neer, daardoor blijf je in het verhaal en wil je als jeugdige lezer graag doorlezen. De schrijver blijft dichtbij de belevingswereld van de jongere. Als volwassen lezer vind ik de plots van de situaties vaak ‘cliché'. Vaak had ik al een idee hoe de nieuwste gebeurtenis zou aflopen. Dat maakte het boek voor mij minder aangrijpend. Wel begrijpelijk, als volwassene heb je meer inzicht in hoe sommige gebeurtenissen gaan verlopen, een jonger kind heeft dit vaak nog niet. Een kenmerk dat het boek goed op de doelgroep is geschreven.
Dat is eveneens te merken aan het taalgebruik. Er wordt jongerentaal van nu gebruikt en er komen (digitale) voorwerpen in voor die op dit moment door de doelgroep worden gebruikt. Dit zal de jonge lezer helpen nog meer in het verhaal te komen en helpen een beeld te creëren bij de gebeurtenissen.


Voor zover ik me kan inbeelden is het verhaal voor de jeugdige lezer eenvoudig te volgen. Het speelt zich af in Nederland, het heeft typische Nederlandse gewoonten: veel personages wonen in een rijtjeshuis, zitten op sporten zoals hockey of voetbal en gaan op de fiets naar school. Doordat twee verhaallijnen elkaar afwisselen verloopt het verhaal snel en volgen de spannende gebeurtenissen elkaar snel op, waardoor de lezer betrokken blijft. Daarnaast heeft het boek (maar) 159 bladzijden.

Citaten uit het verhaal
Citaat uit verhaallijn A:

‘Jij wil toch iets beginnen tegen dat gepest?’ zegt Berend (blz. 138 r. 12).

Vertel maar,’ zegt Jorrit (blz. 138 r. 18).

‘Dat ga ik hier niet bespreken,’ zegt Berend. ‘Die drie hebben overal hun spionnen. Ik wou ergens met Ruben en jou afspreken. We hebben vanmiddag twee tussenuren. Ik stel voor dat jullie naar het oude basketbalveldje komen. Weet je waar ik bedoel? Het ligt aan die weg. Vroeger trainde het schoolteam daar’ (blz. 139 r. 1 t/m 6). 

'Oké,’ zegt Jorrit, ‘ik zal het tegen de jongens zeggen’ (blz. 139 r. 12).

Citaat uit verhaallijn B.

Eerst zag Sasja er nog tegenop om Felix te zien, maar hij deed heel gewoon, alsof er niks was gebeurd. Vanmiddag gaat ze met hem praten. Ze weet zeker dat hij redelijk zal zijn. Het is haar eigen schuld dat hij denkt dat ze ook verliefd op hem is. Ze is niet duidelijk geweest (blz. 28 r. 9 t/m 13).

De reden waarom ik deze citaten heb gekozen is omdat ik de naïviteit die hierin te zien is typerend is voor de leeftijd van de personages en de doelgroep voor wie het boek geschreven is. Als volwassene denk ik bij mezelf: ‘trap er niet in, doe niet zo naïef’. Tegelijkertijd bedenk ik me dat ikzelf ook zo was op die leeftijd en mijn ouders me vaak genoeg hebben gewaarschuwd voor verschillende situaties. Deze vorm van naïviteit hoort nu eenmaal bij deze leeftijd. De reden waarom ik dan toch voor deze citaten heb gekozen is omdat ze me erg zijn bijgebleven. De jongeren uit het verhaal stonden vaak voor bepaalde keuzemomenten en maakten beslissingen met argumenten die een volwassene waarschijnlijk niet zou hebben genomen. Dus bij heel veel beslissingen die genomen werden dacht ik: ‘nee, niet doen, want dan gebeurt dit of dan gebeurt dat. 
Aangezien dit veelvuldig voorkwam kan ik opnieuw oordelen dat dit boek goed geschreven is op de beoogde doelgroep.

Geschikt voor doelgroep.

Het boek wordt aangeraden voor lezers vanaf 13 jaar en tot 15 jaar oud.

De manier waarop Carry Slee dit boek heeft geschreven draagt naar mijn idee bij aan de populariteit van dit boek bij de doelgroep. Uiteraard is zij al jaren een bekende schrijfster waardoor haar boeken wellicht eerder aan populariteit winnen, maar het verhaal is zeer herken- en voorspelbaar voor de jeugdige lezer. Het heeft twee verhaallijnen, waarin bij één een jongen centraal staat en in de ander een jonge meid. Dit maakt het aannemelijk dat het boek gelezen zal worden door zowel jongens als meiden. "Kinderen geven vaak persoonlijke motieven aan waarom ze een boek kiezen. Zonder twijfel de belangrijkste motivatie is ontspanning." (Coillie, 2002, p. 63 r. 14,15).
Verder heeft Coillie naar het onderzoek van Marleen Wijma gekeken. Zij heeft onderzoek gedaan naar leeservaringen van jongeren. Wijma (1983) geeft aan dat 'meeleven' een belangrijk argument is om een boek te kiezen en erin te blijven lezen. "Ze herkennen eigen karaktertrekken en problemen of situaties uit hun eigen leefwereld en appreciëren die herkenbaarheid". (Coillie, 2002, p. 65, r. 19).
Ik ben van mening dat Carry Slee met haar boek heeft bereikt dat jongeren zichzelf herkennen in (gedeeltes van) het verhaal. 

Bronnen:

Slee, C. (2007) druk 1. Paniek. Amsterdam: Prometheus Lucifer. 

Stienen, M. (2013-2014) Reader Poëzieanalyse en didactiek. Readernummer 148, p. 25. HAN-ILS Nijmegen.

Van Coillie, J. (2002) druk 5. Leesbeesten en boekenfeesten. Hoe werken (met) kinder- en jeugdboeken? Leuven: Davidsfonds/Infodok.