Recensie
Michelle Clarke
Sanna van
Parlevliet, 2011, Zus. Uitgeverij Van Goor, Houten.
Samenvatting.
Mirjam is
alleen op vakantie met haar ouders en mist haar zus vreselijk. Terwijl ze tent-arrest
heeft, begint ze een brief te schrijven gericht aan haar zus Stine. In deze
brief probeert Mirjam aan haar zus duidelijk te maken dat ze haar zus mist. Dit
doet ze door haar ervaring op de vakantie toe te lichten, door haar gevoelens
van gemis te delen en haar zus te herinneren aan de mooie herinneringen die ze
samen hadden tijdens hun vakanties op het eiland.
Had ze een beter zusje moeten zijn?
Soms wou ik dat je herinneringen kon vergeten, uit je
geheugen kon verbannen. Maar ze vinden steeds een weg terug. Ze achtervolgen me
via een geur in mijn neus of een geluid door mijn oor. Ze vermommen zich als
oude knikker, knuffel of kinderboek en duiken onverwachts op onder mijn bed.
Onze tent lijkt wel een opslagplaats voor herinneringen. Hij staat er bol van.
Mirjam heeft
tentarrest. Ze kampeert met haar ouders op het eiland waar ze elk jaar naartoe
gaan. Toch is dit jaar alles anders. Mirjams zus Stine is er voor het eerst
niet bij. Vanuit de tent schrijft Mirjam een lange brief aan Stine. Tijdens het
schrijven wordt Mirjam achtervolgd door herinneringen aan het afgelopen
schooljaar.
Is het Mirjams
schuld dat haar zus niet mee kon op vakantie?
(boekomslag Zus)
Stine, waar ben je?
In de brief
voor Stine vertelt Mirjam hoe zij en haar ouders naar het eiland gingen, maar
ze geen van drieën wisten hoe vakantie vieren zonder Stine eigenlijk moest. Hoe
ze de jongens van de vorige keer op vakantie weer tegenkwam. Hoe die plannen maakten
om de oude schuur te kraken. En wat er daar gebeurde…
Stine was
vroeger de grote zus, waar Mirjam tegenop keek. Ze was actief met lezen en een enorme
durfal. Later wordt Stine op school vreselijk gepest. Mirjam kent haar zus in
deze tijd niet terug. Mirjam negeert haar zus zelfs op school, omdat Stine
anders is en gepest wordt.
Het eiland
Het speelt
zich af in de zomer op de camping op een eiland. Mirjam heeft tijdens deze
vakantie tentarrest gekregen, waardoor ze besluit een lange brief aan haar zus
te schrijven. De herinneringen van Mirjam gaan diep; ze gaan terug tot de tijd
dat ze zelf 6 jaar was. Wanneer Mirjam de brief schrijft is ze op dat moment 13
jaar.
Schuldgevoel
Stine neemt,
op het moment van het schrijven van de brief, niet meer deel aan hun
gezinssituatie. Stine is opgepakt door de politie. Ze werd zo erg gepest, dat
ze een van de pesters ernstig heeft verwond. Mirjam heeft dit alles gezien en ze
bekent dit pas voor het eerst via de brief gericht aan haar zus. Mirjam kampt
met enorm schuldgevoel. Ze snapt zichzelf niet en is emotioneel hieronder. Ze
wil contact met haar zus. Ze probeert via allerlei herinneringen, middels de brief,
contact te krijgen met haar zus. Mirjam heeft altijd enorm tegen haar zus
opgekeken en snapte de verandering niet toen haar zus Stine zo enorm gepest
werd op school. Mirjam begreep haar zus niet en deed niets….
Waardeoordeel
Als lezer
zie je het levensverhaal van zus Stine en Mirjam vanuit Mirjams perspectief.
Zij is de vertelinstantie, via haar geschreven brief, die de gebeurtenissen omschrijft
over deze vreemde en vooral eenzame vakantie én het levenshaal aanhaalt van beide
zusjes.
De boodschap
is duidelijk: Mirjam snapt zichzelf niet, waarom ze niet tot actie is gekomen
toen ze zag dat haar zus ernstig gepest werd en dit vreselijk uit de hand liep.
Pas achteraf ziet Mirjam in wat ze had moeten doen, maar nu is het te laat. Ze
mist haar zus vreselijk en heeft geen contact met haar zus.
Dit is een
jeugdboek met een mooie boodschap voor de lezers; dat je voor je familie of je
vrienden moet opkomen als ze gepest worden. Om deze reden vond ik Zus een
prachtig boek en vind ik het een aanrader voor alle jeugdige lezers.
Mirjam voelt
een grote liefde voor haar zus. Ze voelt een enorme pijn door de foute keuzes
die ze heeft gemaakt tijdens de moeilijke tijden van haar zus. En nu kampt ze
met een groot schuldgevoel. Deze omstandigheden leiden tot eenzaamheid, extreme
ruzies met haar moeder en het ondernemen van foute acties tijdens de
zomervakantie.
Het boek is
krachtig geschreven, doordat de verhaalinzet begint bij het begin van de straf
van Mirjam: haar tentarrest. Mirjam schrijft vervolgens 24 uur lang, totdat ze
met de familie de camping verlaat.
Tijdens het
schrijven van haar brief - gericht aan haar zus - komen gevoelens,
herinneringen, verzoeken en gebeurtenissen voorbij. Mirjam schrijft dit
kwetsbaar, met veel openheid en met een goede opbouw richting haar conclusies
van spijt.
Voor de
jeugdige lezer is het verhaal zeer geschikt geschreven, vanwege de
verschillende tijdversnellingen. Mirjam haalt heel gericht bepaalde herinneringen
aan en maakt dan weer sprongen naar andere herinneringen uit het verleden. Ze
is selectief in de zaken die ze benoemd en de levensgebeurtenissen die ze
overslaat. De lezer wordt naar mijn mening enorm gestimuleerd om door te willen
lezen. Soms komen er thema’s voorbij die wat minder interessant zijn, maar je
wilt graag doorlezen om te begrijpen wat met zus Stine nu gebeurd is.
Ook vinden
er overduidelijk twee tijdvertragingen sterk plaats bij twee totaal
verschillende gebeurtenissen: de kraak van de schuur van mevrouw Kattemie tijdens
deze zomervakantie én de pesterij van haar zus Stine, wanneer Stine de pestkop
verwond en verlamt. Deze gebeurtenissen maken het verhaal enorm spannend voor de lezer.
Bij de
eerste tijdvertraging heerst er een goede spanning rondom de kraak van de
schuur op het eiland. Je vraagt je af wat er gaat gebeuren. Je weet dat het
fout kan aflopen. Binnen de tweede beschrijving lees je waar het verhaal – de brief
van Mirjam – daadwerkelijk over gaat. De lezer krijgt dan eindelijk volledig
gedetailleerd, vanuit de getuigenis van Mirjam, te lezen wat er met haar zus
Stine is gebeurd. Wat haar is overkomen en wat ze vervolgens heeft gedaan…
De rollen omgedraaid
Het is nu
meivakantie en Mirjam heeft al een half jaar niet meer met haar zusje gepraat. Mirjam
fantaseert. Stel je voor….Stel je voor dat
ik je zusje was in plaats van je zus. Dat ik jou was en jij mij.
Op deze
fantasie gaat Mirjam door, waarin de rollen van alle gevoelens worden omgedraaid: Jij bent Stineke Esther Paulien van Veen en
14 jaar. Ik ben Mirjam en 13 jaar. Je was de stilste baby die er was. Je werd
niet opgepakt, geknuffeld op platgekust. Toen ik als 2e baby kwam,
werd alle opgespaarde knuffels van pap en mam op mij gestort. Ik leek op papa.
Jij op mama. Jij bent dus mijn grote zus. Wat betekent dat?
Mirjam is
soms kwaad op Stine, dat ze haar alleen heeft gelaten.
Nu schrijf ik je, omdat ik wil dat je je voorstelt dat
jij mij was.
Leesadvies
Zus is een
boek vol gevoelens van echte zusterliefde. Zus is een geschikte roman voor
jeugdige lezers in de leeftijd van 13 jaar en ouder. die op zoek zijn naar een verhaal met passie en emotie, spanning en angst.
Zus is ook aan te bevelen als leesboek in de les. Tevens zeer passend binnen de week van het pesten (deze week is het de week van het pesten!)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten