Auteur: Anke de Vries
Jaar van uitgave: 2016
Titel: Littekens
Plaats van uitgave: Rotterdam
Uitgeverij: Lemniscaat
Littekens gaat over Paul en Clara die allebei een geheim met zich mee dragen. Al vanaf het moment dat Paul in Frankrijk aankomt, valt Clara hem op en andersom. Paul heeft een zware tijd achter de rug. Om alles wat er de laatste tijd gebeurd is te verwerken, besluit hij om vanuit Nederland naar Frankrijk te fietsen. Hij verblijft in Frankrijk bij zijn oom en tante. Onderweg logeert hij bij Monsieur Martin. Op een dag staat de politie voor Paul bij zijn oom en tante op de stoep. Monsieur Martin is overleden en Paul is de laatste die hem levend heeft gezien. Clara draagt eveneens een groot geheim met zich mee. Gedurende het verhaal krijgen Paul en Clara steeds meer met elkaar te maken en wordt duidelijk waarom zij allebei op hun eigen manier een litteken hebben en meer met elkaar te maken hebben dan dat het in eerste instantie lijkt.
Passend in het straatje van de schrijfster?
Littekens is een boek van Anke de Vries. De jeugdboeken van Anke de Vries zijn in twee soorten onder te verdelen: de verhalen die zich in Nederland afspelen en de verhalen die zich in Frankrijk afspelen. Haar Nederlandse jeugdboeken gaan over serieuze onderwerpen als mishandeling, discriminatie, criminaliteit en vluchtelingen. In de boeken die zich in Frankrijk afspelen spelen detective-achtige elementen en het verleden een rol. Dit laatste is ook duidelijk op Littekens van toepassing. Hiermee is er duidelijk een verband met eerdere boeken van Anke de Vries ("Anke de Vries", z.j.).
Schrijfstijl
Met het begin van het boek val je direct middenin het verhaal. "Ze zag de jongen te laat. Hij zat bij de driesprong en leunde met zijn rug tegen een boomstam." (Littekens, p. 5). Hierdoor had ik direct allerlei vragen. Wie is 'ze'? En welke jongen zag ze? Dit zorgde er voor dat ik al snel in het verhaal zat en werd meegenomen door mijn nieuwsgierigheid.
Met het begin van het boek val je direct middenin het verhaal. "Ze zag de jongen te laat. Hij zat bij de driesprong en leunde met zijn rug tegen een boomstam." (Littekens, p. 5). Hierdoor had ik direct allerlei vragen. Wie is 'ze'? En welke jongen zag ze? Dit zorgde er voor dat ik al snel in het verhaal zat en werd meegenomen door mijn nieuwsgierigheid.
Vervolgens raakte ik wat verward over het vervolg van het verhaal. Het boek begint met een beeld te schetsen vanuit het perspectief van Clara. Vervolgens wordt er gewisseld naar het perspectief van Paul. Al snel werd me duidelijk dat het boek gaat over deze twee hoofdpersonen, Paul en Clara.
Het boek is erg geloofwaardig geschreven. Het beeld dat van de hoofdpersonen en van de andere personen beschreven wordt, is erg realistisch. Het zorgt er ook voor dat ik, als lezer, meteen een beeld voor ogen heb van de hoofdpersonen. "Paul haalde verbaasd zijn schouders op en staarde het tengere figuurtje na, dat steeds kleiner werd. Het donkere haar glansde en de paardenstaart danste op en neer; het vormde een scherp contrast met de gesloten uitdrukking op haar gezicht en de haastige manier van lopen, alsof ze vluchtte voor haar eigen schaduw." (Littekens, p. 7).
Meeslepend en aangrijpend
Ik heb even nodig gehad voordat ik écht in het verhaal zat. Eenmaal in het verhaal, werd ik er helemaal ingezogen en wilde ik graag weten hoe het af zou lopen. Het geheim van Clara blijft een hele tijd onduidelijk wat er voor zorgt dat ik graag verder wilde lezen en hierna erg nieuwsgierig werd. "‘Je hoeft het niet te verbergen’, zei ze, ‘het is een heel mooi litteken.’ ‘Wat je maar mooi noemt,’ zei hij schor, ‘jij hebt zoiets niet.’ Clara trok haar arm terug en wendde haar gezicht af. ‘Iedereen heeft wel een litteken.’ Voor hij kon vragen wat ze bedoelde stond ze op, alsof ze zich versproken had." (Littekens p. 93). Op het moment dat de link van Clara naar de dood van monsieur Martin steeds duidelijker wordt, werd mijn nieuwsgierigheid nog meer gewekt. Het boek is tot de laatste bladzijde meeslepend en aangrijpend.
Ik heb even nodig gehad voordat ik écht in het verhaal zat. Eenmaal in het verhaal, werd ik er helemaal ingezogen en wilde ik graag weten hoe het af zou lopen. Het geheim van Clara blijft een hele tijd onduidelijk wat er voor zorgt dat ik graag verder wilde lezen en hierna erg nieuwsgierig werd. "‘Je hoeft het niet te verbergen’, zei ze, ‘het is een heel mooi litteken.’ ‘Wat je maar mooi noemt,’ zei hij schor, ‘jij hebt zoiets niet.’ Clara trok haar arm terug en wendde haar gezicht af. ‘Iedereen heeft wel een litteken.’ Voor hij kon vragen wat ze bedoelde stond ze op, alsof ze zich versproken had." (Littekens p. 93). Op het moment dat de link van Clara naar de dood van monsieur Martin steeds duidelijker wordt, werd mijn nieuwsgierigheid nog meer gewekt. Het boek is tot de laatste bladzijde meeslepend en aangrijpend.
Typisch voor de doelgroep?
Zowel Paul en Clara gedragen zich voor jongeren van hun leeftijd, erg voorbeeldig. Toch past dit goed binnen het verhaal. Zij hebben allebei een hoop meegemaakt, dit heeft er voor gezorgd dat zij al een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. "Paul ruimde de tafel af, hielp Claude met aankleden, zocht naar de visnetten en waarschuwde Pierre dat ze gingen vissen" (Littekens, p. 13).
Zowel Paul en Clara gedragen zich voor jongeren van hun leeftijd, erg voorbeeldig. Toch past dit goed binnen het verhaal. Zij hebben allebei een hoop meegemaakt, dit heeft er voor gezorgd dat zij al een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. "Paul ruimde de tafel af, hielp Claude met aankleden, zocht naar de visnetten en waarschuwde Pierre dat ze gingen vissen" (Littekens, p. 13).
Van de andere kant laten zij beiden wel gedrag zien passend bij hun leeftijd. Ze worden verliefd op elkaar en vinden het spannend om het gesprek met elkaar aan te gaan. Ze bedenken redenen om elkaar te zien en met elkaar in contact te komen. Aan het eind van het verhaal lijkt het er even op dat het contact door de afstand uiteindelijk door het vergaan van de tijd verbroken zal worden, maar uiteindelijk blijkt het tegendeel waar. "Daarna volgde een lange stilte, er kwam zelfs geen antwoord op zijn vragen. Maar plotseling ontving hij vier simpele woorden die hem hoop gaven ‘Ik mis je vreselijk.’" (Littekens p. 165).
Zoektocht naar eigen identiteit
Littekens sluit op bepaalde vlakken ook mooi aan op de belevingswereld van de doelgroep (12 tot 15 jaar). Voor de jonge adolescent staat of valt het zelfbeeld met de lichamelijke aantrekkelijkheid (Collie, 2007). Het litteken van Paul is hiervan een goed voorbeeld. "‘Nou en? Dat litteken van jou ziet er prima uit.’ ‘Wat je maar prima noemt,’ smaalde hij en tilde de pijp van zijn broek op. ‘Dat been van jou verdient een medaille, je hebt er honderden kilometers mee afgelegd.’ ‘Het ziet er niet uit, en met die stomme kous nog minder.’" (Littekens, p. 53).
Littekens sluit op bepaalde vlakken ook mooi aan op de belevingswereld van de doelgroep (12 tot 15 jaar). Voor de jonge adolescent staat of valt het zelfbeeld met de lichamelijke aantrekkelijkheid (Collie, 2007). Het litteken van Paul is hiervan een goed voorbeeld. "‘Nou en? Dat litteken van jou ziet er prima uit.’ ‘Wat je maar prima noemt,’ smaalde hij en tilde de pijp van zijn broek op. ‘Dat been van jou verdient een medaille, je hebt er honderden kilometers mee afgelegd.’ ‘Het ziet er niet uit, en met die stomme kous nog minder.’" (Littekens, p. 53).
Ook zet Paul zich enigszins af tegen zijn ouders. Hij weigerde om met zijn ouders en zusje mee te gaan op vakantie naar Schotland en opperde het plan om met zijn fiets van Nederland naar Frankrijk te fietsen. Ook dit is kenmerkend voor de doelgroep (Collie, 2007).
De duidelijke zoektocht naar identiteit vormt een rode draad gedurende het hele verhaal. Dit maakt het boek interessant voor jongeren vanaf 12 jaar. Ze zullen in dit verhaal gedeeltes van hun eigen twijfels, wensen en emoties herkennen (Collie, 2007). In het onderzoek van Rita Ghesquiere (1993) plaatsen jonge lezers tussen twaalf en vijftien jaar boeken over liefde en vriendschap op de tweede plaats, na avonturenverhalen, met een veel duidelijker uitgesproken voorkeur bij meisjes (Collie, 2007). Een reden te meer waarom het boek goed in de smaak zal vallen bij de doelgroep, vooral bij meisjes.
Kortom, Littekens is een boek dat lekker wegleest, waarin je wordt meegenomen in een realistisch verhaal en dat tot op de laatste bladzijde spannend blijft. Een boek dat ik iedereen aan zou raden een keer te lezen!
Bronnen:
- Vries, A. de. (2016). Littekens. Rotterdam: Lemniscaat.
- Collie, J.V. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven: Davidfonds Uitgeverij
- Anke de Vries. (z.j.). Geraadpleegd van http://www.lemniscaat.nl/Jeugd/Kinder-%20en%20jeugdboeken/auteurs/Anke%20de%20Vries
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenDeze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenDeze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenDEEL 1 Reactie op recensie van Tamara Severin-Wijnstekers, Littekens, door Irene Wolf.
BeantwoordenVerwijderenBeste Tamara, in de samenvatting schrijf jij: “Gedurende het verhaal krijgen Paul en Clara steeds meer met elkaar te maken en wordt duidelijk waarom zij allebei op hun eigen manier een litteken hebben”.
Op pagina 93 zegt Clara “Iedereen heeft wel een litteken”, dit vind ik heel typerend voor dit boek, want ook de andere personages dragen zo hun littekens.
Zoals Regine, die erachter komt dat haar zoontje Pascal dood is: “Hoe is het mogelijk? Je zou toch op hem passen? Riep ze huilend. Dagenlang zocht ze, evenals Serge, verbeten de omtrek af met buren en gendarmes. (De Vries, 2016, p. 52).
Boltrie, de agent die onderzoek doet naar de dood van monsieur Martin, heeft kanker: “Paul keek verbaasd opzij, “u heeft dus ook…?” “Bij mij zijn het m’n longen” (De Vries, 2016, p. 66).
De moeder van Clara moet de scheiding verwerken: “Ze begreep ook dat haar moeder naar houvast zocht en haar leven nieuw vorm wilde geven en hoopte dat een verandering hieraan zou bijdragen” (De Vries, 2016, p. 107).
Verrassend en symbolisch is het liedje dat Clara in haar hoofd heeft: “Cést formidable, cést formidable… Clara kon het lied van Stromae dromen en neuriede de wijs” (De Vries, 2016, p. 107). Ik vat dit op als: geef niet op, blijf hoop houden, het komt goed.
Verder lees ik in jouw recensie “Zowel Paul en Clara gedragen zich voor hun leeftijd, erg voorbeeldig. Toch past dit goed binnen het verhaal”. Ik vraag mij echter af of de auteur wel kennis heeft van de huidige jeugd. Ze heeft namelijk oubollig taalgebruik. Als de auteur de gedachten van Clara opschrijft, beschrijft ze: “Sinds vorige week was er tussen hen een intimiteit en openheid ontstaan die ze ondenkbaar had geacht en die haar verraste en blij stemde.” (De Vries, 2016, p. 142). Dit is geen taalgebruik van de huidige jeugd.
Ook heeft de auteur het over een Ipod. In 2016 waren er nog amper jongeren die een Ipod hadden, ik denk zelfs dat er geen jongeren meer waren die een Ipod hadden. “De muziek op haar Ipod had haar zo in beslaggenomen dat ze niet op de omgeving had gelet” (De Vries, 2016, p. 5). Jongeren hebben tegenwoordig een mobieltje en Spotify. Opvallend is ook dat Clara en Paul via de mail communiceren. “Zijn mails waren kort . . . Onmiddellijk kreeg hij een reactie. “ (De Vries, 2016, p. 161). Hedendaagse jongeren communiceren via de WhatsApp of Instagram en niet via de mail. Dit komt niet echt realistisch overkomen. Mogelijk dat dit ook een reden is dat Paul en Clara zo erg voorbeeldig zijn neergezet, de auteur heeft geen goed beeld van de huidige jeugd.
DEEL 2 Reactie op recensie van Tamara Severin-Wijnstekers, boek Littekens, door Irene Wolf.
BeantwoordenVerwijderenGenre.
Het boek valt onder het hier- en nu genre, omdat het verhaal zich afspeelt in dezelfde wereld als de echte. Ook de hoofdpersonen, Paul en Clara, zijn echte mensen en hebben dezelfde leeftijd als de doelgroep voor het boek, zodat de lezer zich met de personages kan identificeren. Ook het thema trauma (littekens op huid en ziel) past hierbij, want hier- en nu verhalen gaan vaak over maatschappelijke problemen.
Functie van het boek.
Het boek heeft een ontspannende functie, omdat ik van mening ben dat het lezen van boeken voor ontspanning zorgt. Daarnaast zie ik een emotieve functie in dit boek. Van Coillie (2007, p. 20) zegt dat bij deze functie de lezers een emotie ervaren doordat ze zich kunnen inleven in het verhaal, kunnen meeleven met de personages of gevoelens ontwikkelen ten opzicht van personages. Je kunt je heel goed inleven in dit verhaal. In het begin vond ik Clara als een vreemd meisje overkomen. Later toen ik meer over haar wist en ze uit haar schulp kwam, kreeg ik meer sympathie voor haar. Je leert haar beter kennen en begrijpt haar dan ook beter. Zo ook bij Alain, de kleinzoon van monsieur Martin. Door wat ik in het begin van het verhaal over hem wist, had ik het beeld dat hij een criminele junk was geworden. Aan het eind blijkt dat niet zo te zijn. Hij had wel verkeerde vrienden gehad, maar wist op het rechte pad te blijven.
Literatuur / lectuur.
Bij kinderliteratuur gaat het de auteur erom dat hij kinderen wil opvoeden, waardoor de kinderen deel gaan uitmaken van een bepaalde maatschappelijke groep en de waarden en normen van die groep gaan overnemen (Van Coillie, 2007, P. 32). Met deze kennis, zie ik dit boek als jeugdliteratuur vanwege de boodschap “geef niet op, blijf hoop houden”. Ondanks de tegenslag gaan Paul en Clara door en overwinnen ze de littekens. Ze leren omgaan met en het verwerken van tegenslag.
Leesniveau.
Het boek vind ik bij leesniveau twee horen. Het heeft soms lange zinnen, “Aan de klank van haar stem kon hij vaak wisselende stemmingen peilen; gespannen, terughoudend en gesloten, dan weer spontaan en open, vooral als met zijn neefjes was en soms ook met hem.” (De Vries, 2016, p. 136). De wisselingen van tijd, perspectief en plaats worden niet duidelijk aangegeven. Je moet het verhaal gewoon lezen en als je het verhaal begrijpt, dan heb je ook in de gaten dat het perspectief van Paul is overgegaan naar dat van Clara.
Door het litteken op het been van Paul en het litteken op de ziel van Clara is er sprake van psychologische spanning naast de actie, het onderzoek naar de dood van Monsieur Martin.
Doelgroep.
Van Coillie (2007, p. 74) zegt over de leesfase voor wie het boek geschikt is (12+):
De belangrijkste opgave tijdens de adolescentie is het zoeken naar een eigen identiteit. Deze zoektocht naar een identiteit verklaart de belangstelling van jeugdige lezers voor boeken waarin de jonge hoofdfiguur op zoek is naar zichzelf. In deze boeken herkennen ze veel van hun eigen twijfels, wensen en emoties. Maar, ze worden er ook geconfronteerd met nieuwe ideeën en vinden er alternatieve oplossingen voor hun problemen. Omdat elk boek weer anders is, leren ze ook relativeren.
In dit boek Zijn Paul en Clara bezig met het verwerken van hun littekens. Paul wil eigenlijk niet in een korte broek lopen vanwege het litteken op zijn kuit. Dit litteken kreeg hij door het verwijderen van een tumor.
Clara geeft zichzelf de schuld van de dood van Pascal. Het verhaal gaat over het verwerken van psychische littekens, weer grip krijgen op je eigen leven met de daarbij behorende onzekerheden en emoties.
Dit sluit aan bij de leesfase 12+. Ook volgens de bibliotheek valt dit boek onder leesfase 12+. Op de website Lezen voor de lijst komt dit boek niet voor.
Bronnenlijst
-Coillie, J. van. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten; Hoe werken (met) kinder en jeugdboeken? Leidschendam: Uitgeverij Biblion.
-Vries, A. de. (2016). Littekens. Rotterdam: Lemniscaat b.v.